Wymagania na spr.1 kl 2c

Wymagania do sprawdzianu: Roz.1 Budowa atomu, promieniotwórczość, układ okresowy.

Uczeń:

• omawia budowę atomu

• wymienia i charakteryzuje cząstki elementarne wchodzące w skład atomu

• podaje treść zasady nieoznaczoności Heisenberga i pojęcie orbital atomowy

• wymienia typy orbitali atomowych i rysuje ich kształty

• wyjaśnia pojęcie stan kwantowy elektronu w atomie pierwiastka chemicznego lub jonie i opisuje go za pomocą czterech liczb kwantowych

• podaje treść zakazu Pauliego

• podaje treść reguły Hunda

• stosuje regułę Hunda do zapisywania konfiguracji elektronowej atomów pierwiastków chemicznych

• zapisuje konfiguracje elektronowe atomów i jonów wybranych pierwiastków chemicznych za pomocą liczb kwantowych

• przedstawia konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków chemicznych

w postaci schematów klatkowych

• zapisuje konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków chemicznych

i jonów w sposób skrócony

• definiuje pojęcia elektrony walencyjne i rdzeń atomowy

• wymienia jednostki (rząd wielkości), w jakich podaje się rozmiar i masę atomów pierwiastków chemicznych

• wyjaśnia pojęcia: jednostka masy atomowej, masa atomowa, masa cząsteczkowa, liczba atomowa, liczba masowa

• podaje masy atomowe i liczby atomowe wybranych pierwiastków chemicznych, korzystając z układu okresowego

• oblicza liczbę protonów , elektronów i neutronów w atomie danego pierwiastka chemicznego na podstawie zapisu

• oblicza masę atomu i masę atomową

• oblicza masę cząsteczkową i masę cząsteczki

• wyjaśnia pojęcie izotopy

• oblicza procentową zawartość izotopów w pierwiastku chemicznym

• omawia zastosowania izotopów

• oblicza masę atomową pierwiastka chemicznego o znanym składzie izotopowym

• wyjaśnia, na czym polega zjawisko promieniotwórczości naturalnej

• określa rodzaje i właściwości promieniowania α, β, γ

• podaje przykłady naturalnych przemian jądrowych

• wyjaśnia pojęcie szereg promieniotwórczy

• wyjaśnia, na czym polega zjawisko promieniotwórczości sztucznej

• wyjaśnia przebieg kontrolowanej i niekontrolowanej reakcji łańcuchowej

• podaje przykłady praktycznego wykorzystania zjawiska promieniotwórczości

• definiuje pojęcie pierwiastek chemiczny

• opisuje budowę współczesnego układu okresowego pierwiastków chemicznych

• wyjaśnia prawo okresowości

• wskazuje położenie bloków s, p, d oraz f w układzie okresowym pierwiastków chemicznych

• wymienia nazwy grup w układzie okresowym pierwiastków chemicznych

• definiuje pojęcia grupa i okres

• wymienia informacje na temat pierwiastka chemicznego, które można odczytać z układu okresowego znając położenie tego pierwiastka (nr grupy, nr okresu, liczbę atomową Z]

• określa liczbę protonów, elektronów, powłok elektronowych oraz elektronów walencyjnych w atomie pierwiastka chemicznego na podstawie znajomości jego położenia w układzie okresowym

Wymagania do sprawdzianu: Roz. 2 Wiązania chemiczne i geometria cząsteczek.

Uczeń:

wyjaśnia, jakich informacji dostarcza znajomość położenia pierwiastka chemicznego w układzie okresowym,
analizuje zmienność charakteru chemicznego pierwiastków grup głównych w zależności od położenia w układzie okresowym,

definiuje pojęcie elektroujemność
omawia zmienność elektroujemności pierwiastków chemicznych w układzie okresowym
wskazuje pierwiastki elektrododatnie i elektroujemne w układzie okresowym

wyjaśnia pojęcie wartościowość pierwiastka chemicznego
wyjaśnia zależność między długością a energią wiązania
wyjaśnia, w jaki sposób powstają orbitale molekularne
definiuje pojęcia wiązanie sigma (σ) i wiązanie pi (π)
omawia sposób powstawania wiązania jonowego
wyjaśnia pojęcie energia jonizacji
wymienia warunki powstawania wiązania jonowego
zapisuje równania reakcji powstawania jonów i tworzenia wiązania jonowego

omawia sposób powstawania cząsteczek pierwiastków chemicznych
określa rodzaj wiązań chemicznych w cząsteczkach pierwiastków chemicznych
wyjaśnia sposób powstawania wiązania kowalencyjnego niespolaryzowanego w cząsteczkach pierwiastków chemicznych
omawia mechanizm powstawania wiązania kowalencyjnego spolaryzowanego
wyjaśnia pojęcie dipol

wyjaśnia pojęcie wiązanie koordynacyjne
wskazuje donor i akceptor pary elektronowej w wiązaniu koordynacyjnym
wyjaśnia istotę wiązania metalicznego
opisuje podstawowe właściwości metali na podstawie znajomości wiązania metalicznego

wyjaśnia sposób powstawania wiązania wodorowego
określa wpływ wiązania wodorowego na nietypowe właściwości wody
wyjaśnia pojęcie siły van der Waalsa

podaje przykłady i określa właściwości substancji o wiązaniach jonowych
podaje przykłady i określa właściwości substancji o wiązaniach kowalencyjnych
określa właściwości substancji o wiązaniach metalicznych (metale i stopy metali)
porównuje właściwości substancji jonowych, cząsteczkowych, kowalencyjnych, metalicznych i o wiązaniach wodorowych
wyjaśnia wpływ rodzaju wiązania na właściwości substancji

wyjaśnia pojęcia stan podstawowy i stan wzbudzony atomu
wyjaśnia, na czym polega hybrydyzacja orbitali atomowych
wyjaśnia zależność między typem hybrydyzacji a kształtem orbitali zhybrydyzowanych
wyjaśnia, na czym polega hybrydyzacja sp3, sp2, sp
określa inne typy hybrydyzacji
wyjaśnia, na czym polega hybrydyzacja w cząsteczkach węglowodorów nienasyconych

wyjaśnia pojęcia: atom centralny, ligand, liczba koordynacyjna
wyjaśnia zależność między typem hybrydyzacji a kształtem cząsteczki
określa wpływ wolnych par elektronowych na geometrię cząsteczki

Wiązania chemiczne - wymagania na ocenę:

Uczeń: na 2:

definiuje pojęcie elektroujemność
wymienia nazwy pierwiastków elektrododatnich i elektroujemnych, korzystając z tabeli elektroujemności
wymienia przykłady cząsteczek pierwiastków chemicznych (np. O2, H2) i związków chemicznych (np. H2O, HCl)
definiuje pojęcia: wiązanie chemiczne, wartościowość, polaryzacja wiązania, dipol
wymienia i charakteryzuje rodzaje wiązań chemicznych (jonowe, kowalencyjne, kowalencyjne spolaryzowane)
podaje zależność między różnicą elektroujemności w cząsteczce
a rodzajem wiązania
wymienia przykłady cząsteczek, w których występuje wiązanie jonowe, kowalencyjne
i kowalencyjne spolaryzowane
definiuje pojęcia: orbital molekularny (cząsteczkowy), wiązanie σ, wiązanie π, wiązanie metaliczne, wiązanie wodorowe, wiązanie koordynacyjne, donor pary elektronowej, akceptor pary elektronowej
opisuje budowę wewnętrzną metali
definiuje pojęcie hybrydyzacja orbitali atomowych
podaje, od czego zależy kształt cząsteczki (rodzaj hybrydyzacji)

Uczeń: na 3:

omawia zmienność elektroujemności pierwiastków chemicznych w układzie okresowym
wyjaśnia regułę dubletu elektronowego
i oktetu elektronowego

przewiduje na podstawie różnicy elektroujemności pierwiastków chemicznych rodzaj wiązania chemicznego

wyjaśnia sposób powstawania wiązań kowalencyjnych, kowalencyjnych spolaryzowanych, jonowych i metalicznych
wymienia przykłady i określa właściwości substancji, w których występują wiązania metaliczne, wodorowe, kowalencyjne, jonowe
wyjaśnia właściwości metali na podstawie znajomości natury wiązania metalicznego
wyjaśnia różnicę miedzy orbitalem atomowym a orbitalem cząsteczkowym (molekularnym)
wyjaśnia pojęcia: stan podstawowy atomu, stan wzbudzony atomu
podaje warunek wystąpienia hybrydyzacji orbitali atomowych
przedstawia przykład przestrzennego rozmieszczenia wiązań w cząsteczkach
(np. CH4, BF3)

definiuje pojęcia: atom centralny, ligand, liczba koordynacyjna

Uczeń: na 4:

analizuje zmienność elektroujemności
i charakteru chemicznego pierwiastków chemicznych w układzie okresowym

zapisuje wzory elektronowe (wzory kropkowe) i kreskowe cząsteczek, w których występują wiązania kowalencyjne, jonowe oraz koordynacyjne

wyjaśnia, dlaczego wiązanie koordynacyjne nazywane jest też wiązaniem donorowo-
-akceptorowym

wyjaśnia pojęcie energia jonizacji
omawia sposób w jaki atomy pierwiastków chemicznych bloku s i p osiągają trwałe konfiguracje elektronowe (tworzenie jonów)
charakteryzuje wiązanie metaliczne
i wodorowe oraz podaje przykłady ich powstawania
zapisuje równania reakcji powstawania jonów i tworzenia wiązania jonowego
przedstawia graficznie tworzenie się wiązań typu σ i π
określa wpływ wiązania wodorowego na nietypowe właściwości wody
wyjaśnia pojęcie siły van der Waalsa
porównuje właściwości substancji jonowych, cząsteczkowych, kowalencyjnych, metalicznych oraz substancji o wiązaniach wodorowych

opisuje typy hybrydyzacji orbitali atomowych (sp, sp2, sp3)

Uczeń: na 5:

wyjaśnia zależność między długością wiązania a jego energią
porównuje wiązanie koordynacyjne
z wiązaniem kowalencyjnym
proponuje wzory elektronowe (wzory kropkowe) i kreskowe dla cząsteczek lub jonów, w których występują wiązania koordynacyjne
określa typ wiązań (σ i π)
w prostych cząsteczkach (np. CO2, N2)
określa rodzaje oddziaływań między atomami a cząsteczkami na podstawie wzoru chemicznego lub informacji o oddziaływaniu
analizuje mechanizm przewodzenia prądu elektrycznego przez metale i stopione sole
wyjaśnia wpływ rodzaju wiązania na właściwości fizyczne substancji
przewiduje typ hybrydyzacji
w cząsteczkach (np. CH4, BF3)
udowadnia zależność między typem hybrydyzacji a kształtem cząsteczki
określa wpływ wolnych par elektronowych
na geometrię cząsteczki